Dworek i pałac do odnowy
Na nowych właścicieli czeka kilkadziesiąt zabytkowych nieruchomości będących we władaniu Agencji Nieruchomości Rolnych. Nie każdy dworek można jednak łatwo sprzedać – duże nakłady związane z modernizacją odstraszają klientów, dodatkowo transakcję utrudnić mogą roszczenia reprywatyzacyjne.
Agencja Nieruchomości Rolnych (ANR) z ponad 2,3 tys. zespołów dworskich i pałacowo-parkowych wpisanych do rejestru zabytków do tej pory rozdysponowała ponad 1,4 tys., z czego sprzedała ponad 1 tys.
Z 852 pałaców w dzierżawie pozostaje 632, w administrowaniu – 129, w zarządzie i wieczystym użytkowaniu – pięć. Na sprzedaż czeka dziś ok. 86 pałaców i dworków.
Z przetargiem lub bez
Na nowych właścicieli czekają trzy zabytkowe obiekty w Szczecinie, zespoły pałacowo-parkowe w Nadarzynie, Jagowie, a także zabytkowy pałac w Płotnie.
Obiekt w Nadarzynie znajduje się około 8 km od Pełczyc i około 7 km od Choszczna, w dolinie Małej Iny, w pobliżu drogi łączącej obydwa miasteczka. Łączna powierzchnia nieruchomości to ok. 6,6 ha. Pałac w Jagowie powstał zaś około 5 km od Pełczyc i około 8 km od Barlinka. Jego całkowita powierzchnia, razem z działką wynosi 1,8 ha. Czekający na nowych właścicieli obiekt w Płotnie, położony jest około 7 km od Pełczyc i około 10 km od Choszczna. Przedmiotem sprzedaży są zabytkowy budynek oraz nieruchomość o pow. ok. 2,2 ha.
Tymczasem oddział ANR we Wrocławiu planuje sprzedaż zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego w Ligocie Strupińskiej.
W skład tej nieruchomości wchodzi neobarokowy pałac, park, folwark oraz grunty rolne o łącznej powierzchni niemal 13 hektarów.
Jak można je kupić? – Sprzedaż nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków prowadzona jest w większości wypadków w ramach pierwszeństwa nabycia, które przysługuje byłemu właścicielowi zbywanej nieruchomości lub jego spadkobiercom, jeżeli nieruchomość została przejęta na rzecz Skarbu Państwa przed 1 stycznia 1992 r., oraz dzierżawcy zbywanej nieruchomości, jeżeli dzierżawa trwała co najmniej trzy lata. Nieruchomość taką można sprzedać w trybie bezprzetargowym, jeżeli nie zostały zgłoszone do niej roszczenia reprywatyzacyjne – tłumaczy Wojciech Adamczyk z ANR.
W pozostałych przypadkach ANR może zastosować przetarg ustny, w którym mogą brać udział osoby fizyczne i osoby prawne, wpłacając w wyznaczonym terminie, miejscu i formie wadium. – Z obowiązku wpłaty wadium zwolnione są osoby, które prawa takie nabyły na mocy ustawy z 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Polski – zaznacza Adamczyk.
Dziś obowiązuje 50-proc. obniżka ceny sprzedaży, jednak aby z niej skorzystać, trzeba spełnić kilka warunków. Nabywca musi w odpowiednim terminie, nieprzekraczającym pięciu lat, okazać w ANR dokumenty potwierdzone przez konserwatora zabytków, określające zakres prac i wartość nakładów poniesionych podczas rewitalizacji zabytkowej nieruchomości.
– Obniżka ceny ma zachęcać i jednocześnie mobilizować nabywców do realizacji prac według wskazań konserwatora zabytków – zapewnia Wojciech Adamczyk.
Niełatwo sprzedać
Nie brakuje barier utrudniających rozdysponowanie pałaców i dworków. Jedną z głównych są roszczenia byłych właścicieli lub ich spadkobierców.
– Szacuje się, że roszczenia reprywatyzacyjne dotyczą dziś około 200 zespołów zabytkowych będących w zasobach ANR. Na ogół właściciele bądź ich prawni spadkobiercy nie są zainteresowani zakupem w drodze przysługującego im pierwszeństwa, natomiast prezes Rady Ministrów w piśmie z 7 listopada 1997 r. zakazał sprzedaży nieruchomości, do których zgłoszono zastrzeżenia reprywatyzacyjne, aż do czasu ustawowego uregulowania sprawy roszczeń. W tej sytuacji zgłoszenie roszczeń reprywatyzacyjnych w odniesieniu do konkretnej nieruchomości powoduje wstrzymanie przygotowań do jej sprzedaży na rzecz osób trzecich – informuje Adamczyk.
Sprzedaż zespołów pałacowo-parkowych, które są jednocześnie budynkami mieszkalnymi, utrudnia prawo pierwszeństwa nabycia lokali przez ich aktualnych najemców zgodnie z ustawą z 15 grudnia 2000 r. o zasadach zbywania mieszkań. Tymczasem obowiązująca ustawa z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami nakłada obowiązek uzyskania pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków na dokonanie podziału zabytku nieruchomego.
W praktyce wydzielenie lokalu mieszkalnego jest możliwe tylko w nielicznych, wyjątkowych przypadkach, jeśli z lokum będzie można korzystać tak, aby zabytkowa wartość całej nieruchomości została zachowana. – Obejmuje to tylko te nieliczne zamieszkałe zabytkowe budynki, które sprzedane mogą być w całości jednemu najemcy, a ich wydzielenie z zespołu zabytkowego nie naruszy integralności tegoż zespołu – wyjaśnia Wojciech Adamczyk.
Zauważa, że sprzedaż obiektów zabytkowych utrudnia również fakt ich zasiedlenia przez byłych pracowników państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej, które zostały przekazane do zasobu ANR wraz z umowami najmu. – Ze względu na niemożliwość wydzielenia lokalu z zabytkowej substancji budynku sprzedaż na rzecz najemców nie może być zrealizowana. Prywatyzacja tych obiektów odwleka się, a ich stan pogarsza się m.in. na skutek upływu czasu – opowiada Wojciech Adamczyk. – Częściowym rozwiązaniem problemu byłoby przeniesienie najemców do innych mieszkań, lecz w zasobie ANR brakuje odpowiednich lokali.
Źródło : Rzeczpospolitadrukuj stronę 2008-07-21
